علت برگشت آب مروارید بعد از جراحی چیست؟

پس از جراحی آب مروارید یا کاتاراکت بیشتر افراد دید بسیار واضح‌تری پیدا می‌کنند. اما گاهی پس از چند ماه یا حتی چند سال دوباره تاری دید بازمی‌گردد. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند این بیماری برگشته است. در حالی که در واقع نوعی کدورت جدید به نام آب مروارید ثانویه ایجاد شده است که علل و درمان متفاوتی دارد.
در عمل کاتاراکت عدسی کدر چشم خارج و با لنز مصنوعی جایگزین می‌شود. از آن‌جا که عدسی طبیعی دیگر وجود ندارد آب مروارید اصلی نمی‌تواند بازگردد.
اما امکان دارد غشای نازکی به نام کپسول خلفی (که پشت لنز مصنوعی قرار دارد) در طی زمان کدر شود. این پدیده همان چیزی است که باعث تاری دید مجدد و تصور «عود آب مروارید» می‌شود.
این عارضه معمولاً چند ماه تا چند سال پس از جراحی ایجاد می‌شود و نام علمی آن کدورت کپسول خلفی عدسی است. اگر قصد انجام این جراحی نزد بهترین دکتر عمل آب مروارید در یزد را دارید می‌توانید به کلینیک چشم‌پزشکی دکتر فرشته گلشن مراجعه کنید.

علت این پدیده تجمع سلول‌های باقیمانده‌ی عدسی روی سطح داخلی کپسول است. پس از عمل بخش کوچکی از سلول‌های عدسی ممکن است روی این پرده باقی بمانند. با گذر زمان آن‌ها تکثیر می‌شوند و سطح کپسول را می‌پوشانند و باعث کاهش شفافیت مسیر عبور نور به شبکیه می‌شوند.
عوامل مؤثر در بروز آن عبارت‌اند از:

سن و وضعیت بافتی بیمار

در بیماران جوان‌تر سلول‌های عدسی فعال‌ترند و احتمال کدورت کپسول بیشتر است. در افراد مسن‌تر معمولاً این خطر کمتر دیده می‌شود.

نوع عدسی مصنوعی استفاده‌شده

کیفیت و طراحی لنز مصنوعی نقش مهمی دارد. برخی لنزهای جدیدتر با لبه‌های خاص ساخته می‌شوند تا جلوی رشد سلول‌ها را بگیرند.

شرایط جراحی

در صورتی که در حین عمل بقایای سلولی بیشتری در کپسول باقی بماند یا التهاب پس از عمل بیشتر باشد احتمال بروز کپسول کدر بالاتر می‌رود.

بیماری‌های همراه چشم

بیمارانی با دیابت، التهاب چشمی یا سابقه یووئیت معمولاً مستعدتر هستند.

تجربه بیماران معمولاً شامل یکی یا چند مورد زیر است:
تاری تدریجی دید:
اصلی‌ترین علامت کدر شدن تدریجی دید است. فرد احساس می‌کند دیدش مانند قبل از عمل کم‌نور یا مه‌آلود شده است.
این تاری معمولاً ظرف چند هفته یا ماه ظاهر می‌شود و به‌صورت ناگهانی نیست.
کاهش وضوح رنگ‌ها:
بیمار متوجه می‌شود که رنگ‌ها دیگر مثل قبل زنده و شفاف دیده نمی‌شوند. رنگ سفید مایل به خاکستری یا زرد به نظر می‌رسد.
حساسیت به نور و دید هاله‌ای:
نور چراغ یا خورشید ممکن است آزاردهنده شود. در شب بیماران دور نور چراغ‌ها هاله یا خط‌های پخش‌شده می‌بینند.
مشکل در مطالعه و رانندگی شب:
به دلیل کاهش وضوح و پخش نور تمرکز روی نوشته‌های کوچک یا رانندگی در تاریکی دشوار می‌شود.
احساس برگشت شماره عینک:
برخی بیماران حس می‌کنند شماره چشمشان تغییر کرده است و برای وضوح دید باید عینک جدید بگیرند. در حالی که مشکل از کدر شدن کپسول پشت لنز است نه شماره چشم.
خیرگی یا درخشش غیرعادی:
در محیط‌های روشن ممکن است چشم دچار خیرگی شدید شود؛ به‌ویژه هنگام نگاه به صفحه‌ نمایش یا نور شدید.
کاهش دید در نور زیاد:
برخلاف حالت معمول که نور زیاد دید را بهتر می‌کند در این حالت تابش نور باعث بدتر شدن دید می‌شود.
نبود درد یا قرمزی:
یکی از ویژگی‌های مهم آب مروارید ثانویه این است که برخلاف عفونت یا التهاب، درد، قرمزی یا ترشح ندارد. تنها شکایت بیمار تاری دید است.

نکته قابل توجه
بسیاری از بیماران تصور می‌کنند که عمل‌شان ناموفق بوده یا عدسی مصنوعی مشکل پیدا کرده است در حالی که لنز کاملاً سالم است و تنها لایه‌ی نازک پشت آن کدر شده است.

تشخیص این عارضه معمولاً بسیار ساده است و در مطب چشم‌پزشک با معاینه‌ی معمول انجام می‌شود. نخست بیمار از تاری تدریجی دید، کاهش شفافیت رنگ‌ها یا هاله اطراف نورها شکایت دارد. سپس چشم‌پزشک با استفاده از دستگاه میکروسکوپی مخصوص به نام اسلیت‌لمپ (Slit Lamp) بخش پشت لنز مصنوعی را بررسی می‌کند.
در حالت طبیعی این کپسول شفاف است و نور به‌راحتی از آن عبور می‌کند. اما در صورت ایجاد PCO پزشک با مشاهده‌ی لایه‌ای مات یا چین‌خورده پشت لنز تشخیص را قطعی می‌داند. در برخی موارد برای تمایز این وضعیت از مشکلات دیگر مانند التهاب عدسی یا جداشدگی زجاجیه، عکس‌برداری‌های تکمیلی مانند OCT یا رتین‌ فتو نیز کمک‌کننده‌اند.
تشخیص معمولاً ظرف چند دقیقه انجام شده و نیاز به بی‌حسی یا تماس مستقیم ندارد. مزیت مهم آن این است که حتی در مراحل اولیه چشم‌پزشک می‌تواند تغییرات کوچک کپسول را شناسایی کند و در صورت لزوم لیزر YAG را برای بهبود دید توصیه کند.

خوشبختانه درمان این عارضه ثانویه نیازی به جراحی مجدد ندارد. بهترین و رایج‌ترین روش آن لیزر YAG است.

لیزر YAG چیست؟

در این روش بدون بیهوشی چشم‌پزشک با لیزر مخصوص برش کوچکی در مرکز کپسول کدر ایجاد می‌کند تا نور بتواند دوباره آزادانه عبور کند.
فرآیند حدود ۵ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و تقریباً بدون درد است. بیمار همان روز به فعالیت عادی بازمی‌گردد.

مزایای لیزر YAG

بدون نیاز به بخیه یا برش جراحی
برگشت سریع دید
بی‌عارضه در بیشتر موارد
انجام در مطب و سرپایی

مراقبت‌های بعد از لیزر

ممکن است چشم چند ساعت حساس یا تاری موقت داشته باشد. استفاده از قطره ضدالتهاب طبق تجویز پزشک کفایت دارد. معمولاً نتیجه بینایی ظرف چند روز به حالت مطلوب می‌رسد.

برگشت آب مروارید بعد از جراحی در واقع به‌معنای تشکیل مجدد آب مروارید نیست بلکه نوعی کدورت ثانویه در کپسول پشت لنز مصنوعی است که باعث تاری دید، دید مه‌آلود و پخش نور در شب می‌شود. این مشکل بدون درد یا قرمزی رخ می‌دهد و به‌راحتی با معاینه اسلیت‌لمپ توسط چشم‌پزشک تشخیص داده می‌شود. خوشبختانه درمان آن کاملاً ساده و بدون جراحی است؛ با لیزر YAG می‌توان در چند دقیقه شفافیت دید را بازگرداند. انتخاب جراح ماهر و کنترل التهاب پس از عمل در کاهش احتمال بروز این عارضه نقش مهمی دارد.
در کلینیک فوق‌تخصصی دکتر فرشته گلشن چشم پزشک در یزد تمامی خدمات مرتبط با جراحی و پیگیری بیماران مبتلا به آب مروارید با دقت و فناوری روز انجام می‌شود. در صورت بروز تاری دید یا علائم برگشت آب مروارید پس از عمل با بررسی دقیق توسط دستگاه‌های پیشرفته معاینه و درمان می‌شود. هدف دکتر گلشن و تیم ایشان بازگرداندن بینایی شفاف، آسایش بیمار و پیشگیری از عوارض احتمالی آینده است. اگر دچار تاری دید بعد از عمل شده‌اید معاینه تخصصی می‌تواند دید واضح و باکیفیت شما را دوباره احیا کند. برای دریافت مشاوره و رزرو نوبت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 03537250077 اقدام نمایید.


منابع
eduardobessermd.com
hendersonvision.com